මේ දක්වා සිදු වූයේ මෙලෙස අත් අඩංගුවට ගන්නා ලද කංසා විනාශ කිරීමය. නව නීති අනුව අත්අඩංගුවට ගැනීමෙන් පසු නඩු භාණ්ඩ වශයෙන් අධිකරණ වෙත ඉදිරිපත් කෙරෙන කංසා ප්‍රමාණය හැර සෙසු ප්‍රමාණය එසේ ආයුර්වේද සංස්ථාව වෙත භාර දීමට නියමිතය.

කංසා ශාකය යොදා ගනිමින් ආයුර්වේද සංස්ථාව ඖෂධ වර්ග 5ක් නිෂ්පාදනය කරන අතර ඒ සඳහා වසරකට කංසා කිලෝග්‍රෑම් 3,000ක් පමණ අවශ්‍ය බැවින් එම ප්‍රමාණය ලබා ගැනීමට පවතින නීතිමය බාධා ඉවත් කර දෙන ලෙසට ආයුර්වේද සංස්ථාවේ නිලධාරීන් පිරිසක් ඊයේ (ජූනි 16) අමාත්‍ය විජයදාස රාජපක්ෂගෙන් කළ ඉල්ලීමකට අනුව මෙම තීරණය ගෙන තිබේ.

ඖෂධ නිශ්පාදන සඳහා 2000 වසරේ සිට ඇමෙරිකානු ඩොලර් 500,000ක් පමණ වටිනා අමු කංසා මෙරටට ආනයනය කර ඇත. එනම් වසරකට ඇමෙරිකානු ඩොලර් 27,000ක් පමණ ප්‍රමාණයකි .

මේ වන විට පවතින ඩොලර් හිඟතාවය මත ආයුර්වේද සහ දේශීය ඖෂධ නිශ්පාදනය සඳහා වන කංසා සහ තවත් බොහෝ අමුද්‍රව්‍යයන් මෙරටට ගෙන්වීම සීමා වී තිබේ. මේ නිසා ආයුර්වේද සහ දේශීය ඖෂධ විශාල ප්‍රමාණයක හිඟයක්ද මේ වන විට ඇතිව තිබේ.

කංසා ශාලයේ බීජ, කොළ, මුල්, මල් පොහොට්ටු සහ දුම්මල ඇතුළු ශාකයේ බොහෝ කොටස්, ආනයනය, අපනයනය, සැපයීම, නිෂ්පාදනය, භාවිතය හෝ සන්තකයේ තබා ගැනීම , 1929 සිට 1955 දක්වා කාලය තුළ නිකුත් කරන ලද අණපනත් මගින් තහනම් කර ඇත. කංසා තහනමට වඩාත් බලපා තිබුණේ අබිං මත්ද්‍රව්‍යයක් ලෙස පාවිච්චි කිරීම බහුලව පැතිරීම සම්බන්ධයෙන් ලොව පුරා නැගුණු විරෝධයත් සමඟ කංසා හුදු මත් ද්‍රව්‍යයක් ලෙස සලකා කටයුතු කිරීමය. අබිං මත්ද්‍රව්‍යය නිසා සමාජය විනාශ වන බවට එකල ජාත්‍යන්තර වශයෙන් උදාහරණයකට ගෙන නේවා තිබුණේද ශ්‍රී ලංකාවය. එහෙත් අද කංසා ධූම පානය විනාශකාරී මත්ද්‍රව්‍යයක් ලෙස නොසැලකෙන අතර රටවල් විශාල ප්‍රමාණයක කංසා ධූම පානයට අවසර දී ඇත.

කෙසේ නමුත් විටින් විට 1936, 1984 සහ 1986 මත්ද්‍රව්‍ය සහ අන්තරායකර ඖෂධ සම්භන්ධ නීති රිති සංශෝධනයන් වූවද කංසා තහනමත් දිගටම පැවැතිනි. කංසා ජාවාරම් වෙනුවෙන් ළඟ තබා ගැනීම, වැවීම තහනම් ක්‍රියාය. නමුත් කංසා පානය කිරීම සම්බන්ධයෙන් තහනමක් ක්‍රියාත්මක නැත. වැරදි සඳහා දඬුවම් සඳහා උපරිම දඩ මුදල රුපියල් 25,000 සහ වසර හතක සිරදඬුවමක් තීරණය කිරීමේ හැකියාවක් ඇත.

කංසා වැවීම නීති විරෝධී වුවත් ඇස්තමේන්තු වලට අනුව මේ වන විටත් හෙක්ටයාර 500ක පමණ කංසා වගාවන් සිදුවෙතැයි සැලකේ. එසේම වැටලීම්, අත්අඩංගුවට ගැනීම් සහ අත්අඩංගුවට ගැනීම් බහුලව සිදුවේ.

කංසා වල විවිධ ගුණාංග මත පදනම් වූ ආයුර්වේද ජාන වෛද්‍ය විද්‍යාව තවමත් ජනප්‍රියව පවතින අතර 2004 සිට ඇස්තමේන්තු කර ඇති පරිදි ආයුර්වේද වෛද්‍යවරුන් 16,000 ක් සිටී.

1961 ආයුර්වේද පනතේ විධිවිධාන (සංශෝධිත 1962 සහ 1977) ආයුර්වේද ඖෂධ නිශ්පාදන සහ විකිණීම සඳහා ගංජා ලබා ගැනීමට ලියාපදිංචි වෛද්‍ය වෘත්තිකයන්ට අවසර දෙයි.

ආයුර්වේද වෛද්‍යවරුන් මෙතෙක් ආයුර්වේද දෙපාර්තමේන්තුවේ කොමසාරිස්වරයාගේ බලපත්‍රලාභී සැපයුම්කරුවන්ගෙන් ගංජා ලබාගෙන ඇති නමුත් වගාව සහ අපනයනය සීමා කිරීම නිසා පොලිසිය විසින් අත්අඩංගුවට ගන්නා ලද නීති විරෝධී ගංජාවලින් අවශ්‍යතාවයන් සපුරා ගැනීමද වාර්ථා වන නමුත් ගුණාත්මක අමුද්‍රව්‍ය නොලැබීම මත ඖෂධ නිෂ්පාදන ප්‍රමිතියෙන් තොර බවටද චෝදනා එල්ල වී ඇත.

පසුගිය පාලන සමයේදී ආයුර්වේද වෛද්‍යවරුන්ගේ අවශ්‍යතාවයට සහ විවිධ කංසා නිශ්පාදන අපනයනය කර ඩොලර් ඉපැයීමට ඇති අවස්ථා යොදා ගත යුතු බවට පැන නැගුණු ඉල්ලීම් මත රජය කංසා සම්බන්ධ නීති රීති ලිහිල් කිරීමට සහ රජයේ අධීක්ෂණය යටතේ කංසා වගා කිරීමටද තීරණ ගන්නා ලදී.

ඒ අනුව ශ්‍රී ලංකා රජය මහා පරිමාණයෙන් කංසා වගා කිරීමේ වැඩසටහනක් ආරම්භ කළ අතර, 2018 මාර්තු මාසයේදී අනුරාධපුර සහ පොළොන්නරුව දිස්ත්‍රික්කවල කංසා වගා කිරීම සඳහා ප්‍රකාශයට පත් කරන ලදී. මුල් අදියරේදී අක්කර 100 ක වගාවක් අපේක්ෂා කෙරිණි. ඒ අනුව එක්සත් ජනපදයට අපනයනය කිරීම සඳහා වසරකට කංසා ඖෂධ නිශ්පාදන ටොන් 25 කට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් ලබා දීමටද අපේක්ෂා කෙරිණි. බලපත්‍රලාභී දේශීය ආයුර්වේද වෛද්‍යවරුන්ගේ ඉල්ලුමෙන් යම් ප්‍රතිශතයක් සැපයීමටද අදහස් කෙරිණි.

දේශිය වෛද්‍ය අමාත්‍යාංශයේ අධීක්ෂණය යටතේ යුද හමුදාවේ පාලනය යටතේ වගා කටයුතු කිරීමටද නියමිත විය. එහෙත් එම වැඩපිළිවෙල ක්‍රියාවට නැඟුනේ නැත.

කෙසේ නමුත් අධිකරණ අමත්‍යවරයා සමඟ පැවැති සාකච්ඡාවල ප්‍රතිපලයක් ලෙස අත්අඩංගුවට ගන්නා කංසා තොග ආයුර්වේද සංස්ථාවේ ලියාපදිංචි වෛද්‍යවරුන්ට ලබාදිය මේ වන විට තීරණය කර තිබේ.

එලෙස ආයුර්වේද සංස්ථාව වෙත භාරදීමට නියමිත කංසා ශාක එම සංස්ථාව දක්වා ප්‍රවාහනය කිරීම, ආරක්ෂා කිරීම ඇතුළු සියලු වගකීම් පොලිසිය භාරගත යුතු බව ද නිසි ක්‍රමවේදයක් යටතේ ඒවා ආයුර්වේද වෛද්‍යවරුන්ට ලබාදිය යුතු බව ද මෙහිදී අමාත්‍යවරයා පෙන්වා දී තිබේ.

එසේ භාර දෙන ප්‍රමාණය හා විනාශ කළ ප්‍රමාණය ගැන වාර්තාවක් අදාළ අධිකරණ වෙත ලබාදීමට අවශ්‍ය පියවර ගන්නා ලෙස ද අමාත්‍යවරයා දැනුම් දී ඇත.

මෙම වැඩපිළිවෙළ ක්‍රියාත්මක කිරීමට ක්‍රමවේදයක් ඉතා කඩිනමින් සකස් කරන ලෙසද මෙහිදී අමාත්‍යවරයා අදාළ නිලධාරීන්ට දැනුම්දී ඇත.

අධිකරණ අමාත්‍යාංශයේ ඊයේ (ජූනි 16) පැවති මෙම සාකච්ඡාවට එම අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් වසන්තා පෙරේරා හා අධිකරණ අමාත්‍යාංශයේ, අධිකරණ කොමිෂන් සභාවේ, ආයුර්වේද දෙපාර්තමේන්තුවේ, නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවේ මෙන්ම පොලිස් දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරීන් පිරිසක් ද සහභාගි වී තිබේ.

මේ අනුව කංසා අපනයනය කිරීම වෙනුවෙන් පසුගිය පාලන සමය තුළ දැක් වූ නම්‍යශීලිත්වය යළි ක්‍රියාවට නැඟීමට පියවරයන් ගන්නේ නම් මේ වන විට රටේ පවතින විදේශ විනිමය ගැටලුවටද යම් අස්වැසිල්ලක් වෙනු ඇත. වත්මන් ආණ්ඩුවේ මැති ඇමැතිවරු කිහිප දෙනෙක්ද පසුගිය කාලයේ කංසා අපනයනය කිරීමේ වාසිය පෙන්වා දී තිබිණි. මේ වන විට කංසා නීතිගත කිරීම වෙනුවෙන් බහුජන ව්‍යාපාරයක්ද රට තුළ ක්‍රියාත්මකව තිබේ.

-SJ