නකල්ස් වනාන්තර කලාපයේ යටි වනාන්තර ඉවත්කර එනසාල් වගාව ව්‍යාප්ත කිරීමට රජය ගෙන තිබෙන තීරණය නිසා දැඩි පරිසර හානියක් සිදුවිය හැකි බවට පරිසරවේදීහු පවසති.

නකල්ස් කලාපයේ යළි එනසාල් වගාව සිදු කිරීම පිළිබඳව සොයා බැලීම සඳහා රාජ්‍ය ඇමැති ජානක වක්කුඹුර පසුගියදා මීමුරේ ප්‍රදේශයේ සංචාරයකද නිරත විය.

මහවැලි ගඟේ මෙන්ම මොරගහකන්ද හා කළු ගඟ ජලාශවල ප්‍රධාන ජල පෝෂකය වන්නේ දුම්බර අඩවියයි.
මහවැලි ජලපෝෂක ප්‍රදේශ අතුරින් සියයට තිහක් පමණ ආවරණය වන්නේ දුම්බර කඳුකරයෙනි. හෙක්ටයාර විසි එක්දහසක පමණ ප්‍රදේශයක් පුරා දුම්බර වනාන්තරය විහිදී තිබේ. දුම්බර කඳුකරයේ මීටර 1500 ට වඩා ඉහළ (අඩි 5000 ට වඩා ඉහළ) වලාකුළු වනාන්තර ප්‍රදේශය දේශගුණික රක්ෂිතයක් ලෙස ප්‍රකාශයට පත්කර ඇති අතර, 2010 වසරේදී ලංකාවේ ඉහළ කඳුකරයට අයත් දුම්බර අඩවිය ලෝක උරුම ප්‍රදේශයක් ලෙස යුනෙස්කෝ සංවිධානය (UNESCO- United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) මගින් ප්‍රකාශයට පත්කර ඇති බව පරිසරවේදී සජීව චාමිකර පවසයි.

ලෝක සංරක්ෂණ සංගමය මගින් සිදු කෙරුණු අධ්‍යයනයකට අනුව කුල 141 කට අයත් සපුෂ්ප ශාක විශේෂ 1033 ක් මේ ප්‍රදේශයෙන් හඳුනාගෙන තිබේ. ඒ අතුරින් ශාක විශේෂ 160 ක් ලංකාවට ආවේණික වේ.

මෙහි මීවන ශාක විශේෂ 42 ක් හඳුනාගෙන ඇති අතර ඉන් විශේෂ 06 ක් ලංකාවට ආවේණික වෙයි. දුර්ලභ මීවන ශාක විශේෂ වන Elaphoglossum spathulatum, Botrychium daucifolium, Huperzia phyllantha හා Psilotum nudum දුම්බර අඩවියෙන් වාර්තා වන බවද පරිසරවේදී සජීව චාමිකර පවසයි.

නකල්ස් රක්ෂිත ප්‍රදේශයේ එනසාල් වගා කිරීමේ සැලසුමක් නොමැති බව වන සංරක්ෂක නිශාන්ත එදිරිසිංහ පවසයි.

“නකල්ස් වනාන්තර කලාපයේ එනසාල් වගා කරන්න ඉඩ දෙනවා කියලා සමාජ මාධ්‍යවල හුවමාරු වන කතාව බොරුවක්. රාජ්‍ය ඇමැති ජානක වක්කුඹුරු මහතා මීමුරේදී පසුගියදා සාකච්ඡාවක් පැවැත්වූවා. එහිදී අපි කියා සිටියා රක්ෂිතය ඇතුළත එනසාල් වගා කිරීම වැරදියි කියලා. එතුමා අපේ කාරණාව පිළිගත්තා. නමුත්, ඊට විකල්පයක් ලෙස නකල්ස් මායිමෙන් පිටත තිබෙන ෆයිනස් වගාව තුළ යටි වගා කිරීමට හැකි බව අපි දැනුම් දුන්නා. එම ප්‍රදේශ නිරීක්ෂණය කිරීමට වන සංරක්ෂණ නිලධාරීන් වගේම අපනයන කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරීන්ද ගියා. ඒ අනුව ෆයිනස් වගාව යට එනසාල් වගා කිරීම සඳහා වැඩපිළිවෙළක් සකස් කිරීමට නියමිතයි” යැයිද නිශාන්ත එදිරිසිංහ කීවේය.

නකල්ස් ප්‍රදේශයේ සිදු කෙරෙන එනසාල් වගාව පිළිබඳව වනජීවී හා වන සංරක්ෂණ ඇමැති සී.බී. රත්නායකගෙන් කරන ලද විමසීමකදී කියා සිටියේ මීට පෙර එනසාල් වගාකර අතහැර දැමූ භූමිය තුළ යළි එනසාල් වගා කිරීමට ඉඩදෙන බවය.

“එනසාල් වගාව කරලා පසුකාලීනව එම ඉඩම් අතහැර ගිය අයට නැවත් වගාව සිදු කරන්න අවස්ථාව ලබා දෙනවා. අද වෙද්දී එනසාල් කිලෝවක් රුපියල් පහළොස් දහසක් විතර වෙනවා. ඒ නිසා කැලයට, පරිසරයට හානියක් සිදු නොවන පරිදි එනසාල් වගා කිරීමට අවස්ථාව සලසා දෙනවා. එනසාල් වගාවට නිසි මිලක් නොතිබීම නිසා වගාකරුවන් පසුගිය කාලයේදී වගාබිම් හැරදා ගියා. මෙරට එනසාල්වලට ලෝකයේ වෙනත් රටවල ඉතා හොඳ ඉල්ලුමක් තිබෙනවා. කැලේ ඇතුළේ යටි වගාවක් ලෙස එනසාල් වගාව කරගෙන යෑමට ඉඩ දී‍මෙන් මේ නිසා කැලයට හානියක් වෙන්නේ නෑ” යැයි ඇමැති සී.බී. රත්නායක කියයි.

-අරුණ